Product SiteDocumentation Site

5.4. Thao tác các gói với dpkg

dpkg is the base command for handling Debian packages on the system. If you have .deb packages, it is dpkg that allows installation or analysis of their contents. But this program only has a partial view of the Debian universe: it knows what is installed on the system, and whatever it is given on the command line, but knows nothing of the other available packages. As such, it will fail if a dependency is not met. Tools such as apt and aptitude, on the contrary, will create a list of dependencies to install everything as automatically as possible.

5.4.1. Cài đặt Gói

dpkg là công cụ cài đặt gói Debian đã có sẵn (vì nó không tải bất cứ thứ gì). Để thực hiện việc này, chúng ta sử dụng tùy chọn -i hoặc --install.

Ví dụ 5.2. Cài đặt một gói với dpkg

# dpkg -i man-db_2.9.4-2_amd64.deb
(Reading database ... 227466 files and directories currently installed.)
Preparing to unpack man-db_2.9.4-2_amd64.deb ...
Unpacking man-db (2.9.4-2) over (2.8.5-2) ...
Setting up man-db (2.9.4-2) ...
Updating database of manual pages ...
man-db.service is a disabled or a static unit not running, not starting it.
Processing triggers for mailcap (3.69) ...
We can see the different steps performed by dpkg; we know, thus, at what point any error may have occurred. The installation can also be effected in two stages: first unpacking, then configuration. apt takes advantage of this, limiting the number of calls to dpkg (since each call is costly, due to loading of the database in memory, especially the list of already installed files).

Ví dụ 5.3. Giải nén và cấu hình riêng rẽ

# dpkg --unpack man-db_2.9.4-2_amd64.deb
(Reading database ... 227466 files and directories currently installed.)
Preparing to unpack man-db_2.9.4-2_amd64.deb ...
Unpacking man-db (2.9.4-2) over (2.9.4-2) ...
Processing triggers for mailcap (3.69) ...
# dpkg --configure man-db
Setting up man-db (2.9.4-2) ...
Updating database of manual pages ...
man-db.service is a disabled or a static unit not running, not starting it.

Đôi khi dpkg sẽ không cài đặt gói và trả về lỗi; Nếu người dùng cho nó để bỏ qua điều này, nó sẽ chỉ phát hành một cảnh báo; Vì lý do này mà chúng ta có các tùy chọn --force-* khác nhau. Lệnh dpkg --force-help là tài liệu đầy đủ các tùy chọn này. Lỗi thường gặp nhất, mà bạn sẽ gặp phải sớm hay muộn, là một va chạm tập tin. Khi một gói chứa một tập tin đã được cài đặt bởi một gói khác, dpkg sẽ từ chối cài đặt nó. Sau đó các thông báo sau sẽ xuất hiện:
Unpacking libgdm (from .../libgdm_3.8.3-2_amd64.deb) ...
dpkg: error processing /var/cache/apt/archives/libgdm_3.8.3-2_amd64.deb (--unpack):
 trying to overwrite '/usr/bin/gdmflexiserver', which is also in package gdm3 3.4.1-9
Trong trường hợp này, nếu bạn nghĩ rằng thay thế tệp này không phải ảnh hướng tới tính ổn định của hệ thống (thường là trường hợp này), bạn có thể sử dụng tùy chọn --force-overwrite, để cho dpkg biết để bỏ qua lỗi này và ghi đè lên tệp.
While there are many available --force-* options, only --force-overwrite is likely to be used regularly. These options only exist for exceptional situations, rarely encountered in Debian Stable. It is better to leave them alone as much as possible in order to respect the rules imposed by the packaging mechanism. Do not forget, these rules ensure the consistency and stability of your system.

5.4.2. Xóa Gói

Invoking dpkg with the -r or --remove option, followed by the name of a package, removes that package. This removal is, however, not complete: all of the configuration files, maintainer scripts, log files (system logs) and other user data handled by the package remain. That way disabling the program is easily done by uninstalling it, and it is still possible to quickly reinstall it with the same configuration. To completely remove everything associated with a package, use the -P or --purge option, followed by the package name.

Ví dụ 5.4. Xoá và tẩy gói debian-cd

# dpkg -r debian-cd
(Reading database ... 228705 files and directories currently installed.)
Removing debian-cd (3.1.35) ...
# dpkg -P debian-cd
(Reading database ... 228049 files and directories currently installed.)
Purging configuration files for debian-cd (3.1.35) ...

5.4.3. Truy vấn cơ sở dữ liệu của dpkg và kiểm tra các tệp .deb

Before concluding this section, we will study dpkg options that query the internal database in order to obtain information. Giving first the long options and then corresponding short options (that will evidently take the same possible arguments) we cite
  • --listfiles package (or -L), which lists the files installed by this package;
  • --search file (or -S), which finds the package(s) containing the file;
  • --status package (or -s), which displays the headers of an installed package;
  • --list (or -l), which displays the list of packages known to the system and their installation status;
  • --contents file.deb (or -c), which lists the files in the Debian package specified;
  • --info file.deb (or -I), which displays the headers of this Debian package.

Ví dụ 5.5. Các truy vấn khác nhau với dpkg

$ dpkg -L base-passwd
/.
/usr
/usr/sbin
/usr/sbin/update-passwd
/usr/share
/usr/share/base-passwd
/usr/share/base-passwd/group.master
/usr/share/base-passwd/passwd.master
/usr/share/doc
/usr/share/doc/base-passwd
/usr/share/doc/base-passwd/README
/usr/share/doc/base-passwd/changelog.gz
/usr/share/doc/base-passwd/copyright
/usr/share/doc/base-passwd/users-and-groups.html
/usr/share/doc/base-passwd/users-and-groups.txt.gz
/usr/share/doc-base
/usr/share/doc-base/users-and-groups
/usr/share/lintian
/usr/share/lintian/overrides
/usr/share/lintian/overrides/base-passwd
/usr/share/man
/usr/share/man/de
/usr/share/man/de/man8
/usr/share/man/de/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/es
/usr/share/man/es/man8
/usr/share/man/es/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/fr
/usr/share/man/fr/man8
/usr/share/man/fr/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/ja
/usr/share/man/ja/man8
/usr/share/man/ja/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/man8
/usr/share/man/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/pl
/usr/share/man/pl/man8
/usr/share/man/pl/man8/update-passwd.8.gz
/usr/share/man/ru
/usr/share/man/ru/man8
/usr/share/man/ru/man8/update-passwd.8.gz
$ dpkg -S /bin/date
coreutils: /bin/date
$ dpkg -s coreutils
Package: coreutils
Essential: yes
Status: install ok installed
Priority: required
Section: utils
Installed-Size: 17478
Maintainer: Michael Stone <[email protected]>
Architecture: amd64
Multi-Arch: foreign
Source: coreutils (8.32-4)
Version: 8.32-4+b1
Pre-Depends: libacl1 (>= 2.2.23), libattr1 (>= 1:2.4.44), libc6 (>= 2.28), libgmp10, libselinux1 (>= 3.1~)
Description: GNU core utilities
 This package contains the basic file, shell and text manipulation
 utilities which are expected to exist on every operating system.
 .
 Specifically, this package includes:
 arch base64 basename cat chcon chgrp chmod chown chroot cksum comm cp
 csplit cut date dd df dir dircolors dirname du echo env expand expr
 factor false flock fmt fold groups head hostid id install join link ln
 logname ls md5sum mkdir mkfifo mknod mktemp mv nice nl nohup nproc numfmt
 od paste pathchk pinky pr printenv printf ptx pwd readlink realpath rm
 rmdir runcon sha*sum seq shred sleep sort split stat stty sum sync tac
 tail tee test timeout touch tr true truncate tsort tty uname unexpand
 uniq unlink users vdir wc who whoami yes
Homepage: http://gnu.org/software/coreutils
$ dpkg -l 'b*'
Desired=Unknown/Install/Remove/Purge/Hold
| Status=Not/Inst/Conf-files/Unpacked/halF-conf/Half-inst/trig-aWait/Trig-pend
|/ Err?=(none)/Reinst-required (Status,Err: uppercase=bad)
||/ Name                       Version       Architecture Description
+++-==========================-==============-============-==================================
un  backupninja                <none>         <none>       (no description available)
un  backuppc                   <none>         <none>       (no description available)
ii  baloo-kf5                  5.78.0-3       amd64        framework for searching and manag>
un  balsa                      <none>         <none>       (no description available)
ii  baobab                     3.38.0-1       amd64        GNOME disk usage analyzer
un  base                       <none>         <none>       (no description available)
un  base-config                <none>         <none>       (no description available)
ii  base-files                 11.1           amd64        Debian base system miscellaneous >
ii  base-passwd                3.5.51         amd64        Debian base system master passwor>
ii  bash                       5.1-2+b1       amd64        GNU Bourne Again SHell
[..]
$ dpkg -c /var/cache/apt/archives/bash_5.1-3+b1_amd64.deb
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./bin/
-rwxr-xr-x root/root   1234376 2021-07-25 20:43 ./bin/bash
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./etc/
-rw-r--r-- root/root      1994 2021-07-25 20:43 ./etc/bash.bashrc
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./etc/skel/
-rw-r--r-- root/root       220 2021-07-25 20:43 ./etc/skel/.bash_logout
-rw-r--r-- root/root      3526 2021-07-25 20:43 ./etc/skel/.bashrc
-rw-r--r-- root/root       807 2021-07-25 20:43 ./etc/skel/.profile
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./usr/
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./usr/bin/
-rwxr-xr-x root/root      6759 2021-07-25 20:43 ./usr/bin/bashbug
-rwxr-xr-x root/root     14648 2021-07-25 20:43 ./usr/bin/clear_console
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./usr/share/
drwxr-xr-x root/root         0 2021-07-25 20:43 ./usr/share/doc/
[..]
$ dpkg -I /var/cache/apt/archives/bash_5.1-3+b1_amd64.deb
 new Debian package, version 2.0.
 size 1416600 bytes: control archive=7256 bytes.
      77 bytes,     4 lines      conffiles
    1030 bytes,    27 lines      control
    4511 bytes,    64 lines      md5sums
     603 bytes,    31 lines   *  postinst             #!/bin/bash
     500 bytes,    25 lines   *  postrm               #!/bin/sh
   14536 bytes,    33 lines   *  preinst              
     289 bytes,    22 lines   *  prerm                #!/bin/bash
 Package: bash
 Source: bash (5.1-3)
 Version: 5.1-3+b1
 Architecture: amd64
 Essential: yes
 Maintainer: Matthias Klose <[email protected]>
 Installed-Size: 6470
 Pre-Depends: libc6 (>= 2.25), libtinfo6 (>= 6)
 Depends: base-files (>= 2.1.12), debianutils (>= 2.15)
 Recommends: bash-completion (>= 20060301-0)
 Suggests: bash-doc
 Conflicts: bash-completion (<< 20060301-0)
 Replaces: bash-completion (<< 20060301-0), bash-doc (<= 2.05-1)
 Section: shells
 Priority: required
 Multi-Arch: foreign
 Homepage: http://tiswww.case.edu/php/chet/bash/bashtop.html
 Description: GNU Bourne Again SHell
  Bash is an sh-compatible command language interpreter that executes
  commands read from the standard input or from a file.  Bash also
  incorporates useful features from the Korn and C shells (ksh and csh).
  .
  Bash is ultimately intended to be a conformant implementation of the
  IEEE POSIX Shell and Tools specification (IEEE Working Group 1003.2).
  .
  The Programmable Completion Code, by Ian Macdonald, is now found in
  the bash-completion package.

5.4.4. Tệp log của dpkg

dpkg giữ bản ghi chú của tất cả hành động của nó trong /var/log/dpkg.log. Nhật ký này cực kỳ chi tiết, vì nó mô tả chi tiết từng giai đoạn thông qua đó các gói được xử lý bởi dpkg. Ngoài việc cung cấp một cách để theo dõi hành vi của dpkg, nó giúp đỡ, trên tất cả, để giữ lịch sử của sự phát triển của hệ thống: người ta có thể tìm thấy thời điểm chính xác khi mỗi gói đã được cài đặt hoặc cập nhật, và thông tin này có thể cực kỳ hữu ích trong sự hiểu biết một sự thay đổi gần đây. Ngoài ra, tất cả các phiên bản được ghi lại, bạn có thể kiểm tra chéo thông tin với changelog.Debian.gz cho các gói đang được hỏi hoặc thậm chí với các báo cáo lỗi trực tuyến.

5.4.5. Hỗ trợ Multi-Arch

Tất cả các gói Debian có một trường Architecture trong tệp contol của chúng. Trường này có thể chứa cả “all” (đối với các gói có kiến trúc độc lập) hoặc tên của kiến trúc mà nó cung cấp (như “amd64”, “armhf”,...). Trong trường hợp thứ hai, mặc định, dpkg sẽ chỉ chấp nhận cài đặt gói nếu kiến trúc của nó khớp với kiến trúc của máy chủ lưu trữ như trả về bởi dpkg --print-architecture.
Hạn chế này đảm bảo rằng người dùng không cài đặt các chương trình nhị phân được biên dịch cho một kiến trúc không chính xác. Tất cả mọi thứ sẽ hoàn hảo ngoại trừ một số máy tính có thể chạy các chương trình nhị phân cho nhiều kiến trúc, hoặc tự nhiên (một hệ thống “amd64“ hệ thống có thể chạy tệp thực thi của “i386“ ) hoặc thông qua giả lập.

5.4.5.1. Kích hoạt Multi-Arch

Hỗ trợ mutil-arch của dpkg cho phép người dùng định nghĩa “foreign architectures” có thể được cài đặt trên hệ thống hiện tại. Điều này chỉ đơn giản được thực hiện với dpkg --add-architecture như trong ví dụ dưới đây. Và dpkg --remove-architecture tương ứng để bỏ hỗ trợ kiến trúc đó, nhưng chỉ có thể sử dụng khi không có gói nào đang chạy trên kiến trúc này.
# dpkg --print-architecture
amd64
# dpkg --print-foreign-architectures
# dpkg -i gcc-9-base_9.3.0-22_armhf.deb
dpkg: error processing archive gcc-9-base_9.3.0-22_armhf.deb (--install):
 package architecture (armhf) does not match system (amd64)
Errors were encountered while processing:
 gcc-9-base_9.3.0-22_armhf.deb
# dpkg --add-architecture armhf
# dpkg --add-architecture armel
# dpkg --print-foreign-architectures
armhf
armel
# dpkg -i gcc-9-base_9.3.0-22_armhf.deb
(Reading database ... 456367 files and directories currently installed.)
Preparing to unpack gcc-9-base_9.3.0-22_armhf.deb ...
Unpacking gcc-9-base:armhf (9.3.0-22) ...
Setting up gcc-9-base:armhf (9.3.0-22) ...
# dpkg --remove-architecture armhf
dpkg: error: cannot remove architecture 'armhf' currently in use by the database
# dpkg --remove-architecture armel
# dpkg --print-foreign-architectures
armhf

5.4.5.2. Thay đổi Liên quan đến Multi-Arch

To make multi-arch actually useful and usable, libraries had to be repackaged and moved to an architecture-specific directory so that multiple copies (targeting different architectures) can be installed alongside. Such updated packages contain the “Multi-Arch: same” header field to tell the packaging system that the various architectures of the package can be safely co-installed (and that those packages can only satisfy dependencies of packages of the same architecture). The most important libraries have been converted since the introduction of multi-arch in Debian 7 Wheezy, but there are many libraries that will likely never be converted unless someone specifically requests it (through a bug report for example).
$ dpkg -s gcc-9-base
dpkg-query: error: --status needs a valid package name but 'gcc-9-base' is not: ambiguous package name 'gcc-9-base' with more than one installed instance

Use --help for help about querying packages.
$ dpkg -s gcc-9-base:amd64 gcc-9-base:armhf | grep ^Multi
Multi-Arch: same
Multi-Arch: same
$ dpkg -L libgcc-s1:amd64 |grep .so
/lib/x86_64-linux-gnu/libgcc_s.so.1
$ dpkg -S /usr/share/doc/gcc-9-base/copyright
gcc-9-base:amd64, gcc-9-base:armhf: /usr/share/doc/gcc-9-base/copyright
Cần lưu ý rằng các gói Multi-Arch: same phải có tên phù hợp với kiến trúc của chúng để được nhận dạng rõ ràng. Họ cũng có khả năng chia sẻ tập tin với các trường hợp khác của cùng một gói; dpkg đảm bảo rằng tất cả các gói giống hệt nhau từng bit từng bit một khi chúng được chia sẻ. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, tất cả các phiên bản kiến trúc của một gói phải có cùng một số phiên bản. Do đó chúng phải được nâng cấp cùng nhau.
Multi-Arch hỗ trợ cũng mang lại một số thách thức thú vị trong cách xử lý sự phụ thuộc. Phù hợp với sự phụ thuộc đòi hỏi phải có một gói được đánh dấu “Multi-Arch: foreign” hoặc một gói có kiến trúc phù hợp với một trong các gói tuyên bố sự phụ thuộc (trong quá trình phân giải phụ thuộc này, các gói độc lập với kiến trúc được giả định là có cùng kiến trúc so với máy chủ). Một phụ thuộc cũng có thể bị yếu để cho phép bất kỳ kiến trúc nào hoàn thành nó với cú pháp package:any, nhưng gói ngoại chỉ có thể thỏa mãn sự phụ thuộc đó nếu chúng được đánh dấu “Multi-Arch: allowed”.